De rechtbank in Den Haag heeft de Staat veroordeeld tot strengere maatregelen om de stikstofneerslag op de natuur te verminderen. Milieuorganisatie Greenpeace had de zaak aangespannen vanwege de ontoereikende aanpak van stikstofuitstoot door de overheid.
Doelen voor 2025 en 2030 in gevaar
De rechter oordeelde dat de stikstofdoelen voor 2025 niet worden gehaald en dat ook de ambities voor 2030 ernstig in gevaar zijn, tenzij de overheid direct aanvullende maatregelen neemt. Mocht de Staat er niet in slagen de doelen voor 2030 te realiseren, dan hangt er een dwangsom van 10 miljoen euro boven het hoofd. Het is uitzonderlijk dat een rechter op deze manier druk uitoefent op de overheid.
Teruggedraaide plannen
Het vonnis is mede een indirecte kritiek op het huidige kabinet, dat eerdere plannen zoals het Nationaal Programma Landelijk Gebied heeft teruggedraaid. Waar de vorige regering nog 24 miljard euro uittrok om de stikstofdoelen te halen, heeft het kabinet-Schoof dit bedrag teruggebracht tot 5 miljard. De rechter stelde dat hierdoor essentiële pijlers voor stikstofreductie zijn verdwenen en dat er geen nieuw beleid is ontwikkeld om de doelen alsnog te halen.
Kwetsbare natuurgebieden
Een belangrijk onderdeel van het vonnis is dat de regering prioriteit moet geven aan de meest kwetsbare Natura 2000-gebieden. Op dit moment is 28 procent van deze gebieden overbelast door stikstof. In 2030 mag dat nog maar 50 procent zijn, een reductie die volgens de rechter haalbaar is met de juiste maatregelen. Voor deze reductie heeft de rechter een urgente lijst opgesteld met rode en oranje gebieden, waaronder natuur op de Veluwe, die in kritieke toestand verkeren.
Verantwoordelijkheid bij de politiek
Hoewel de rechter duidelijke kaders heeft gesteld, benadrukte hij dat het aan de politiek is om te bepalen hoe de stikstofdoelen worden behaald. Beide partijen kunnen nog in beroep tegen de uitspraak, maar de rechter heeft bepaald dat de regering direct moet beginnen met het uitvoeren van het vonnis.
Deze uitspraak markeert een belangrijke overwinning voor Greenpeace en onderstreept de urgentie van een effectieve stikstofaanpak in Nederland.