In 2024 hebben een ongekend aantal Nederlanders stamcellen gedoneerd, wat een recordjaar markeert voor stamceldonaties in het land. Maar liefst 285 mensen doneerden hun stamcellen, een belangrijke stap in het redden van levens van patiënten met bloedziekten zoals leukemie. Inclusief donaties van Duitse donoren in Nijmegen zou het totaal zelfs op 323 uitkomen, meldt Stichting Matchis, het centrum voor stamceldonoren.
Van 50 naar 285 donaties in acht jaar
Terwijl in 2016 slechts 50 donoren stamcellen afstonden, is dat aantal in minder dan een decennium meer dan vervijfvoudigd. Een belangrijke factor in deze groei is de toename van jonge donoren. Volgens Stichting Matchis worden jongere donoren vaker opgeroepen, omdat hun stamcellen doorgaans effectiever zijn bij transplantaties. Stamcellen van jongere donoren vergroten bovendien de kans op genezing voor patiënten.
Toch blijft er een uitdaging: de vergrijzing zorgt ervoor dat veel donoren zich noodgedwongen moeten uitschrijven. Stamceldonoren mogen namelijk niet ouder zijn dan 55 jaar, wat het noodzakelijk maakt om constant nieuwe, jongere donoren aan te trekken.
Hoe werkt stamceldonatie?
Net als bij orgaandonaties moeten stamcellen van een donor een match zijn met de patiënt. Binnen families is de kans op een geschikte donor slechts 30 procent. Voor de overige 70 procent wordt gekeken naar de wereldwijde databank van stamceldonoren. Maar zelfs in deze enorme pool is de kans dat iemand daadwerkelijk wordt opgeroepen slechts 1 procent.
Wanneer er een match is, worden stamcellen van de donor verzameld uit het bloed of het beenmerg. Deze stamcellen zijn essentieel voor het aanmaken van rode en witte bloedcellen. Voor patiënten met bloedkanker, zoals leukemie, waarvan de witte bloedcelproductie verstoord is, kan een stamceltransplantatie levens redden. Zonder deze behandeling is de overlevingskans aanzienlijk kleiner.
Toekomstvisie: focus op groei en verjonging
Hoewel de stijging van het aantal donoren een hoopgevende ontwikkeling is, waarschuwt Matchis dat er nog veel werk aan de winkel is. De stichting wil blijven inzetten op het aantrekken van jonge donoren en het vergroten van de databank. Alleen op deze manier kan worden voorkomen dat het totale aantal donoren in de toekomst daalt.
Met stamcellen als fundamentele bouwstenen van ons lichaam – aanwezig in bloed, botten, en andere weefsels – is hun rol bij levensreddende behandelingen van onschatbare waarde. Dankzij de groeiende bereidheid van mensen om te doneren, is er een steeds grotere kans dat patiënten met bloedziekten een nieuw perspectief op leven krijgen.