Een malariavaccin dat bijna volledige bescherming biedt, komt een stap dichterbij dankzij Nederlands onderzoek. Het team van hoogleraar vaccinologie Meta Roestenberg van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) ontvangt een extra miljoen euro om hun veelbelovende studie voort te zetten.
In 2022 werden wereldwijd 249 miljoen mensen getroffen door malaria, waarvan meer dan 600.000 overleden. Roestenberg, die vaak onderzoek doet in Sub-Sahara Afrika, ziet dat het aantal malariagevallen niet langer afneemt. “Jarenlang zagen we een daling, vooral dankzij klamboes en andere antimalariamiddelen. Maar de effectiviteit daarvan neemt af, en dat baart zorgen.”
Een baanbrekend vaccin
Het vaccin dat Roestenberg en haar team ontwikkelen, richt zich op langdurige bescherming. “Het ideaal is een vaccinatie die je maar één keer hoeft te krijgen, net als bij mazelen.” In plaats van te werken met losse onderdelen van de malariaparasiet, gebruikt dit vaccin verzwakte parasieten. “Dat heeft voordelen: omdat de parasiet complex is en veel verschillende eiwitten bevat, kan het immuunsysteem een bredere en mogelijk sterkere afweerreactie opbouwen.”
Veelbelovende resultaten
Het onderzoek heeft al indrukwekkende resultaten opgeleverd met gezonde Nederlandse vrijwilligers. Door verzwakte parasieten via laboratoriummuggen over te dragen, worden proefpersonen met een milde vorm van malaria besmet. “We hebben aangetoond dat één enkele blootstelling aan 50 muggenbeten – en ja, dat jeukt – leidt tot bescherming bij 9 van de 10 proefpersonen bij een latere blootstelling aan echte malaria.”
Grote uitdagingen
Toch zijn er nog obstakels. Kinderen in malaria-gebieden reageren anders op vaccins dan volwassen Nederlandse proefpersonen. “Bij jonge kinderen werken vaccins vaak minder goed. Dat wordt een grote uitdaging. Maar dankzij deze subsidie kunnen we die nu aangaan.”
Met deze financiële injectie krijgt het onderzoek een stevige impuls. Wordt dit het vaccin dat malaria voorgoed kan terugdringen? De tijd zal het leren, maar de vooruitzichten zijn hoopvol.